Bezapelacyjnie najrzadszy typologicznie XX wieczny polski banknot w pięknym, praktycznie niespotykanym stanie zachowania. Odmiana w drugiej, dopuszczonej do obiegu wersji kolorystycznej rewersu z klauzulą w 10 liniach na brązowym tle oraz poprawioną, większą czcionką o wysokości liter 1,87 mm gwarantującej czytelność klauzuli. Banknoty denominowane w złotówkach z datą 1919 należą do najbardziej prestiżowej oraz lubianej, polskiej emisji XX wiecznej. Emisja ta zawdzięcza swoją popularność pięknej szacie graficznej, co w dużej mierze wynika z faktu, że druk wykonano w zakładach graficznych Clermont-Ferrand w Paryżu, zaś projekty banknotów wyszły spod rąk francuskich projektantów, sygnowanymi jedynie na nominale 10 złotowym przez autora - Ad.Giraldon na dolnym marginesie. Jest to emisja w której piękno i klimat francuskich banknotów jest niezaprzeczalnie wyczuwalna, czego świetnym uzupełnieniem jest charakterystyczny, cienki, delikatnie rypsowany papier, który swoją fakturą nawiązuje do francuskich emisji.Duża rzadkość praktycznie całej emisji, a szczególnie nominałów 10,20 oraz 50 złotych wynika przede wszystkim z ich naturalnego zużycia w obiegu. Dodruk brakujących nominałów dokonano już w Warszawie, ale z datą 1924, stąd pierwsza emisja w momencie zużycia nie doczekała się analogicznych zastępczych serii. Cała emisja naturalnie została wycofana z obiegu z datą 1928, stąd wszelkie zachowane egzemplarze jakie dotychczas zachowały się musiały zostać niezauważone, lub w śladowym zakresie celowo odłożone z pobudek czysto kolekcjonerskich. Na rynku aukcyjnym znana jest garstka notowań, gdzie gro stanowią egzemplarze w stanach mocno obiegowych, nierzadko po pełnych zabiegach konserwatorskich. Ostatnie, rekordowe notowanie egzemplarza w stanie emisyjnym na 5 Aukcji GNDM jedynie potwierdziło wieloletnie obserwacje pasjonatów tematu, że 10 złotych 1919 z poprawioną klauzulą jest najrzadszym polskich banknotem XX wiecznym. Egzemplarz będący przedmiotem aukcji jest w wyśmienitym, wręcz znakomitym jak na swoją rzadkość stanie zachowania. Śmiało jest to egzemplarz zbliżony do stanu emisyjnego, co doskonale uwidacznia załączone zdjęcie pod światło oraz uzyskana nota AU od PMG. Oglądając banknot przez slab dopatrujemy się dwukrotnego ugięcia lewego, dolnego narożnika oraz zagnieceń na górnym marginesie. Na stronie odwrotnej drobne przybrudzenie, co tłumaczy nietypową numeryczną notę 53 od PMG. Banknot bezapelacyjnie bez śladów jakichkolwiek poprawek konserwatorskich z pięknie zachowaną, naturalną i charakterystycznie kratkowaną fakturą papieru. Kolorystyka o pełnej świeżości drukarskiej, wysycona i piękna. Bezapelacyjnie unikalna na wiele lat jeśli nie dziesięcioleci okazja zakupu tak rzadkiego banknotu w tak znakomitym stanie zachowania. Banknot ten zawsze będzie stanowić o sile posiadanej kolekcji, a zarazem bez względu na przyszłą koniunkturę znajdzie chętnych, bowiem banknoty jak ten dla wielu, w tym i dla mnie na początku przygody z polskim pieniądzem papierowym pozostawały, a nie rzadko nadal pozostają w sferze odległych marzeń. Zdecydowanie polecam, Mateusz Wójcicki
Stan zachowania: PMG 53
Literatura: Miłczak 50b
